Danh mục bài viết
Gia sư Tài Năng Việt https://giasudaykem.com.vn
1
CHUYỆN DỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ 11
I. TĨNH ĐIỆN
A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
1. Hai loại điện tích
+ Có hai loại điện tích: điện tích dương (+) và điện tích âm (–).
+ Các điện tích cùng dấu thì đẩy nhau, trái dấu thì hút nhau.
+ Đơn vị điện tích là culông (C).
2. Sự nhiễm điện của các vật
+ Nhiễm điện do cọ xát: hai vật không nhiễm điện khi cọ xát với nhau thì có thể làm chúng nhiễm điện
trái dấu nhau.
+ Nhiễm điện do tiếp xúc: cho thanh kim loại không nhiễm điện chạm vào quả cầu đã nhiễm điện thì
thanh kim loại nhiễm điện cùng dấu với điện tích của quả cầu. Đưa thanh kim loại ra xa quả cầu thì thanh
kim loại vẫn còn nhiễm điện.
+ Nhiễm điện do hưởng ứng: đưa thanh kim loại không nhiễm điện đến gần quả cầu nhiễm điện nhưng
không chạm vào quả cầu, thì hai đầu thanh kim loại sẽ nhiễm điện. Đầu gần quả cầu hơn nhiễm điện trái
dấu với điện tích của quả cầu, đầu xa hơn nhiễm điện cùng dấu với điện tích của quả cầu. Đưa thanh kim
loại ra xa quả cầu thì thanh kim loại trở về trạng thái không nhiễm điện như lúc đầu.
3. Định luật Culông
+ Độ lớn của lực tương tác giữa hai điện tích điểm đứng yên tỉ lệ thuận với tích các độ lớn của hai điện
tích đó và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng.
F = k.
; là hằng số điện môi của môi trường; trong chân không (hay gần đúng
là trong không khí) thì = 1.
+ Véc tơ lực tương tác giữa hai điện tích điểm:
Có điểm đặt trên mỗi điện tích;
Có phương trùng với đường thẳng nối hai điện tích;
Có chiều: đẩy nhau nếu cùng dấu, hút nhau nếu trái dấu;
Có độ lớn: F =
.
+ Lực tương tác giữa nhiều điện tích điểm lên một điện tích điểm:
n
FFFF …
21
4. Thuyết electron
+ Bình thường tổng đại số tất cả các điện tích trong nguyên tử bằng không, nguyên tử trung hoà về điện.
+ Nếu nguyên tử mất bớt electron thì trở thành ion dương; nếu nguyên tử nhận thêm electron thì trở thành
ion âm.
+ Khối lượng electron rất nhỏ nên độ linh động của electron rất lớn. Vì vậy electron dễ dàng bứt khỏi
nguyên tử, di chuyển trong vật hay di chuyển từ vật này sang vật khác làm các vật bị nhiễm điện.
+ Vật nhiễm điện âm là vật thừa electron; vật nhiễm điện dương là vật thiếu electron.
+ Vật dẫn điện là vật chứa nhiều điện tích tự do. Vật cách điện (điện môi) là vật chứa rất ít điện tích tự do.
Giải thích hiện tượng nhiễm điện:
– Do cọ xát hay tiếp xúc mà các electron di chuyển từ vật này sang vật kia.
– Do hưởng ứng mà các electron tự do sẽ di chuyển về một phía của vật (thực chất đây là sự phân bố lại
các electron tự do trong vật) làm cho phía dư electron tích điện âm và phía ngược lại thiếu electron nên
tích điện dương.
5. Định luật bảo toàn điện tích
+ Một hệ cô lập về điện, nghĩa là hệ không trao đổi điện tích với các hệ khác thì, tổng đại số các điện tích
trong hệ là một hằng số.
+ Khi cho hai vật tích điện q
1
và q
2
tiếp xúc với nhau rồi tách chúng ra thì điện tích của chúng sẽ bằng
nhau và là q
